Astronomen geloven dat sterren een aanwasschijf om zich heen vormen en materiaal stelen van een nabijgelegen satellietster.
Onderzoekers gebruiken stellaire eclipsen om de atmosfeer van accretieschijven rond compacte sterren te verkennen. Vertegenwoordigers van het Netherlands Space Research Institute testten de methode op een binaire ster met een lage massa X-stralen. Het was dus mogelijk om een dichtere atmosfeer te vinden dan eerder werd gedacht en om onderscheid te maken tussen twee verschillende gascomponenten.
Bijna de helft van de waargenomen systemen wordt weergegeven door binaire stersystemen. Deze sterren houden elkaar vast door de zwaartekracht. Een houder met grotere zwaartekracht steelt materiaal van een nabije ster en vormt een aanwasschijf.
Nu blijven de parameters en geometrie van de accretion-schijven een raadsel. Nieuwe modellen en röntgenwaarnemingen suggereren dat de verticale afmeting van de schijf groter is dan de oude theoretische modellen voorspellen. Boven de schijf kan een uitgestrekte atmosfeer zijn. Maar hoe het te zien? Er moet een geschikte dubbele X-ray ster worden gevonden met een kijkhoek zodat de ster-buurman de heldere schijf overschaduwt.
De onderzoekers besloten te kiezen voor het eclipsing binaire systeem EXO 0748-676 en het te bestuderen met behulp van het XMM-Newton ruimtewaarnemingscentrum. Wetenschappers hebben zich gericht op sterren met een lage massa, omdat grotere objecten zijn voorzien van een krachtige wind, die moeilijk te onderscheiden is van aangroeiingsstromen.
Als je het vanaf de aarde bekijkt, kun je zien dat het EXO 0748-676-systeem onder een dergelijke hoek is gekanteld dat de sterbuurman soms de primaire ster en de aanwasschijf blokkeert. Hiermee kunt u de atmosfeer van de schijf bekijken.
Met behulp van de eclipsmethode was het mogelijk om de atmosfeer directer te observeren dan in eerdere studies. De gegevens bevestigen dat de atmosfeer dichter is dan voorspeld en dat het gas in twee verschillende fasen verschijnt. De eerste component lijkt heet te zijn (de temperatuur ligt dicht bij die van het onderste gedeelte van de schijf) en de tweede is kouder en kleiner. Hoogstwaarschijnlijk wordt de tweede component weergegeven door een klonterig materiaal dat is gecreëerd vanwege de impact van de aanwasstroom op de schijf.
De uitgebreide atmosfeer kan verschijnen vanwege het feit dat de aanzettende ster de buitenste delen van de schijf foto-ioniseert vanwege de krachtige röntgenstraling. Dit fenomeen leidt tot thermische instabiliteit, terwijl het gas een stabiele oplossing probeert te vinden. Dit is mogelijk als de schijf het volume verhoogt en de atmosfeer vergroot.
