Met behulp van de ALMA-array kon een internationaal team van wetenschappers een ongelooflijk kleine aanwasschijf rond een van de jongste protosterren vinden. Deze ontdekking vestigt een nieuwe tijdslimiet op de theorie van schijfvorming, waardoor de datums enkele periodes eerder zijn verschoven. We hebben ook een compacte roterende uitstroom gemaakt die de schijfwind kan volgen, het impulsmoment van de schijf overbrengt en het formatieproces vergemakkelijkt.
Een jet, een schijf en een uitstroom in het HH 211-systeem van de protoster. Boven: een samengesteld beeld van het jetsysteem. Onderkant: het binnenste gebied rond de centrale protoster vergroten, waarbij de schijf en de uitstroom worden getoond. Asterisken geven de mogelijke locatie van de centrale protoster aan. Grijze pijlen tonen de as van de jet. Oranje geeft een stoffige schijf weer bij een submillimeter-golflengte in het ALMA -overzicht.
ALMA is zo'n krachtig hulpmiddel dat het erin slaagde een accretieschijf op te lossen met een straal van maximaal 15 a. e. Het is een aantal malen jonger dan wat eerder werd gevonden, dus het resultaat zorgde voor een meer precieze tijdslimiet voor de theorie van schijfvorming. Bovendien is dit een plus voor een model waarbij de straal van een schijf lineair groeit met de protostellaire massa en het scenario ondersteunt van vroeg begin en langzame groei versus het scenario van langzaam begin en snelle groei. HH 211 is een van de jongste sterren in het Perseus-systeem, op een afstand van 770 lichtjaar. De centrale protoster is ongeveer 10.000 jaar oud en de massa is 0.05 zonne-energie. Het bestuurt een krachtige bipolaire straal en moet het materiaal effectief absorberen.
Formaatvergelijking tussen de HH 211-schijf (links) en de HH 211-schijf (rechts). Merk op dat de schijf van de eerste ster speciaal is gedraaid om de vergelijkingsprocedure te vereenvoudigen
Vorige zoekopdracht met een resolutie van 50 a. e. toonde slechts een kleine stofschijf rond de protoster. Nu met een ALMA-resolutie van 7 a. e) zichtbaarheid verbeterd wanneer bekeken op submillimeter golflengte. Hij werd niet alleen ontdekt, maar ook toegestaan. Het is bijna een extreme accretieschijf die de centrale protoster voedt met een straal van 15 a. e. Het is dicht, wat betekent dat submillimeter licht-emitterende korrels zich nog niet vestigen op het middelste vlak. Ze wisten ook een compacte roterende uitstroom op te merken die het schijfwinddragende hoekmoment vanaf de schijf kan volgen, wat het formatieproces vergemakkelijkt.
Met deze waarnemingen kun je kleine schijven rondom de jongste protoster direct detecteren en karakteriseren met ALMA met hoge resolutie.
