Enceladus, ijssatelliet van Saturnus, vertoont bepaalde tekenen van hydrothermale activiteit - we kunnen een vergelijkbaar beeld zien in diepzee hydrothermale bronnen op aarde, waar water wordt verwarmd en mineralen worden gevormd. Het nieuws dat de oceaan met zout water onder de oppervlakte is, verhoogt de biologische kansen van de satelliet.
"Deze ontdekking, gecombineerd met de ondergrondse oceaan en geologische activiteit, schept voorwaarden die geschikt zijn voor levende organismen", zegt John Grunsfeld, universitair hoofddocent bij NASA's Flight Science Department in Washington, DC. "De ontdekking in ons zonnestelsel van extreme omstandigheden waarin het leven kan bestaan, brengt ons dichter bij het antwoord op de vraag: zijn we alleen in het universum?"
Enceladus staat al bekend om zijn beroemde watergeisers, die onder de ijzige korst van de satelliet ontsnappen. De lange scheuren in het gebied van de zuidpool van Enceladus, waardoor vloeibaar water in de ruimte kan ontsnappen, zijn een zeker teken dat er een soort van verhittingsproces plaatsvindt diep in de ijswereld.
Nu, op basis van de analyse van de mineralen die zich in de waterdamp bevinden die tijdens de passage van de NASA Cassini-missie is gedetecteerd, zal de aard van deze waterverwarming worden onthuld. En dit is geweldig nieuws als u op zoek bent naar een diepzee woning voor ziektekiemen.
Op aarde zijn hydrothermale bronnen op de bodem van de oceanen de serres van chemische reacties die vitale energiedragers leveren. Vaak hebben levensvormen op de oceaanbodem geen zonlicht nodig om te overleven. Dankzij een nieuwe analyse van Cassini-gegevens hebben wetenschappers nu microscopisch kleine silicakorrels ontdekt (mineraal kwarts, dat op aarde te vinden is). Dit betekent dat heet water, dat een temperatuur van ten minste 194 graden Fahrenheit (90 graden Celsius) heeft en opgeloste mineralen uit het hart van de satelliet bevat, gedwongen werd door koude lagen water te gaan. Dit is hoe de kleine korrels van dit mineraal worden gevormd.
"Het is geweldig dat we deze granen die door geisers in de ruimte worden uitgestoten, kunnen gebruiken om de omstandigheden op de oceaanbodem van een ijzige satelliet te bestuderen," zei Sean Hsu, hoofdwetenschapper aan de Universiteit van Colorado in Boulder.
De kleine korrelgrootte van de mineralen in de waterdamp van Enceladus kan ons vertellen over de snelheid waarmee ze zijn gevormd. De grootste korrels hadden slechts 6 tot 9 nanometer, wat aangeeft dat ze zich zeer snel vormden. De afstand van de zeebodem tot het oppervlak is ongeveer 30 km, zodat de korrels enkele maanden tot meerdere jaren nodig hadden om naar de oppervlakte te komen, anders zouden ze veel meer gegroeid zijn.
De beroemde veren van Enceladus, waarvan bekend is dat ze bestaan uit zoute waterdamp met de toevoeging van organische verbindingen.
De aanwezigheid van hydrothermische activiteit op Enceladus suggereert dat de satelliet een poreuze stenen kern heeft, waardoor vloeibaar water vrij kan filteren en minerale deeltjes neemt. Daarnaast zijn wetenschappers geïnteresseerd in een merkwaardige hoeveelheid methaan in de geisers van Enceladus. Onder de druk van de diepe oceaan van Enceladus wordt methaan waarschijnlijk geblokkeerd in ijskristallen van water, de zogenaamde clathrates. Volgens wetenschappers moet de vorming van clathraten op Enceladus zo effectief zijn dat de oceaan volledig moet zijn uitgeput van methaan. Zo ja, waarom heeft Cassini zo'n overvloed aan methaan waargenomen in geisers?
Er zijn twee theorieën. Volgens de eerste theorie komen oceaanclathrates naar de oppervlakte onder invloed van geisers, terwijl methaan vrijkomt. Volgens de tweede vormt hydrothermische activiteit meer methaan dan de procesblokken voor clathraatvorming.
"We hadden niet verwacht dat onze studie van clatraten in de oceaan van Enceladus ons zou doen geloven dat methaan actief wordt geproduceerd door hydrothermale processen," zei Alexis Bouquet, een afgestudeerde student aan de Universiteit van Texas in San Antonio.
Op aarde worden hydrothermale bronnen opgewarmd als gevolg van vulkanische activiteit diep in de kern van onze planeet, waardoor ze alle noodzakelijke ingrediënten voor het leven verschaffen, zodat het zich kan vormen op de bodem van een oceaan zonder licht. Op Enceladus, waarvan de kern wordt verwarmd door Saturnus getijdencompressie, lijkt het erop dat identieke processen plaatsvinden.
Maar bestaat er microbieel leven in de diepten van Enceladus? Momenteel kunnen we alleen raden.
